'Saat əqrəbi istiqaməti' deyəndə hamımız sağ istiqaməti düşünürük. Çünki saat icad edildiyi gündən bu yana əqrəbləri eyni istiqamətdə hərəkət edir.


Facemark.az xarici mənbəyə istinadən xəbər verir ki, şimal yarımkürəsində ilk dəfə eramızdan əvvəl 4000-ci ildə icad edilən saat, günəşin şərqdən doğub qərbdən batması səbəbindən sağa doğru hərəkət etmək üçün nəzərdə tutulub və bu günə qədər hər zaman dönmək üçün saat dizaynları sağa hərəkət edən formada edilmişdir.


Saatın necə icad edildiyini xatırlayaq.


Qədim misirlilər kölgə uzunluğuna və çubuqun Günəşin düşmə bucağına nisbətən mövqeyinə baxaraq çubuqları dik vəziyyətdə qoyaraq vaxtı hesablaya bilirdilər. Artıq bir çoxumuz bu ixtiranı "Günəş saatı" adı ilə bilirik . Bəs Misirin Yer kürəsindəki mövqeyi fərqli olsaydı? Məsələn, Misir cənub yarımkürə ölkəsi olsaydı nə olardı?


Misir şimal yarımkürəsində olduğu üçün çubuğun kölgəsi soldan sağa fırlanırdı. Misir cənub yarımkürəsində olsaydı, çubuğun kölgəsi sağdan sola hərəkət edərdi. Təbii ki, bu vəziyyət günümüzə qədər gəlib çatan saat dizaynlarına da təsir edə bilərdi.


Bütün saatlar tərsinə çevrilsə...


Yəqin ki, saatlarımızın xarab olduğunu düşünərdik. Çünki, saat icad ediləndən bəri bir çox xalqlar saat və dəqiqə əqrəblərinin soldan sağa fırlandığını qəbul ediblər. Saatlarımıza baxdığımızda saat və dəqiqə əqrəblərinin hara çevrilməsinin və ya rəqəmlərin necə düzüldüyünün heç bir əhəmiyyəti yoxdur .


Nəticədə soldan sağa və ya sağdan sola işləyən saat həyatımızda heç nəyi dəyişməyəcəkdi. Çünki biz zamanın axını deyil, sadəcə baxdığımız saatdakı rəqəmlərin yerini və istiqamətini dəyişərdik. Üstəlik, saatın ixtirası Misirdə deyil, cənub yarımkürəsində yerləşən bir ölkədə baş versəydi, çox güman ki, bizim saatlarımız hazırda sola doğru hərəkət edərdi.


Dünyanın bir ölkəsində saatın əqrəbləri sola doğru hərəkət edir


2014-cü ildə mətbuat konfransında Boliviyanın vitse-prezidenti David Choquehuanca jurnalistlərə demişdi: “Kim dedi ki, saat həmişə eyni istiqamətdə dönməlidir? Niyə biz həmişə itaət etməliyik? Niyə biz yaradıcı ola bilmirik? ” və bu cümlələr böyük dəyişikliyin ilk addımları idi.



La Paz Konqres binasının üstündəki böyük analoq saatın istiqaməti dəyişdirildi və "Cənub Saatı" indi tərs istiqamətdə işləyir. Təbii ki, bu vəziyyət reaksiyalar da gətirdi. Müxalifət liderləri saat əqrəbinin istiqamətinin dəyişməsini ölkənin "azalan" əlaməti hesab edirdilər . Tənqidçilər isə bu addımı “lazımsız” adlandırıblar. Choquehuanca'nın yeni saatı ölkə daxilində hökumət binalarına yaymaq cəhdi La Paz Konqres binası saatla məhdudlaşdı.



La Paz Konqres binası üzərindəki saat.


Bilirsiniz ki, Boliviya Yer kürəsinin cənub yarımkürəsi ölkəsidir. Başqa sözlə, ibtidai saatlardan istifadə etməyə davam etsək və Günəş saatına baxaraq günün hansı saatında olduğumuzu bilsəydik, Boliviyada saat artıq sola doğru hərəkət edərdi. Vitse-prezident Çokehuankanın planları da bu məqamda məna kəsb edə bilər.


Lakin onu da qeyd edək ki, insanları vərdişlərindən çəkindirmək heç də asan deyil.